Họ Đồng Bá, KDC Khê Khẩu, phường Văn Đức, thành phố Chí Linh

Thứ bảy - 27/06/2020 10:22 856 0

Họ Đồng Bá là một dòng họ lớn ở KDC Khê Khẩu, phường Văn Đức.

Do hoàn cảnh lịch sử, gia phả cổ của dòng họ bị thất lạc. Theo truyền ngôn của các cụ cao tuổi kể lại: Cụ Thượng tổ họ Đồng Bá là cụ Đồng Quý Công (tự Phúc Trung), tên thật là Đồng Bá Trung (?-?) sinh ra ở triều đại Lê Trung Hưng đời vua Lê Huệ Tông. Cụ tổ bà là Nguyễn Thị Vân (?-?). Sinh thời hai cụ sinh được 6 người con: 5 trai, 1 gái. Đó là: cụ ông Đồng Bá Thâm; cụ ông Đồng Bá Tham; cụ ông Đồng Bá Giao; cụ ông Đồng Bá Chí; cụ ông Đồng Bá Tập và cụ bà Đồng Thị Thuận. Sau khi hai cụ qua đời, các con của cụ chia thành sáu đầu cùng nhau đóng góp để thờ cúng bố mẹ. Theo truyền ngôn đến thời cụ Đồng Bá Quỹ (đời thứ tư) họ Đồng Bá mới phân ngành và phân chi.
+ Cụ Đồng Bá Thâm vợ là cụ Nguyễn Thị Xuân. Con trai duy nhất của cụ là Đồng Bá Lý Tặng - là cháu đích tôn của cụ Thượng Tổ. Đương thời cụ đã làm chức Lý trưởng, do xã hội cũ mâu thuẫn tranh giành quyền lực, địa vị, trong 1 bữa tiệc cụ đã bị ngộ độc và mất trên đường về.
+ Cụ Đồng Bá Tham - cụ mất khi chưa lập gia đình.
+ Cụ Đồng Bá Giao có vợ là cụ Vũ Thị Tuyết, nay là cụ tổ ngành 1.
+ Cụ Đồng Bá Chí có vợ là Nguyễn Thị Hiệu, nay là cụ tổ ngành 2.
+ Cụ Đồng Bá Tập có vợ là cụ Nguyễn Thị Sách, nay là cụ tổ ngành 3.
+ Cụ Đồng Thị Thuận lấy cụ Nguyễn Văn Rực ở thôn Đông Xá, xã Văn Đức, qua 7 đời vẫn duy trì việc thờ cúng tổ tiên như mẫu hệ.
Hiện nay dòng họ có 3 ngành, mỗi ngành có 3 chi, đã trải qua 10 đời. Tính đến hết năm 2019, họ Đồng Bá có trên 165 hộ với trên 600 nhân khẩu.
Trước kia, dòng họ có nhà thờ rất uy nghi, rộng rãi nhưng trong kháng chiến chống thực dân Pháp đã bị giặc phá hủy hoàn toàn nay chưa khôi phục lại được. Việc thờ cúng hiện nay được thực hiện tại nhà trưởng họ. Hàng năm, dòng họ tổ chức 2 ngày giỗ họ:
+ Ngày 16 tháng Giêng âm lịch hàng năm: Ngày kị nhật cụ Thượng Tổ ông.
+ Ngày 05 tháng Mười âm lịch hàng năm: Ngày kị nhật cụ Thượng Tổ bà.

Nghĩa trang họ Đồng Bá ở KDC Khê Khẩu, phường Văn Đức

Mộ 2 cụ thượng tổ và các cụ tổ ngành 1, ngành 2, vợ chồng cụ Đồng Bá Thâm, mộ phần cụ Đồng Bá Tham và cụ bà Đồng Bá Lý Tặng được an táng tại nghĩa trang dòng họ tại rừng Vĩ Sơn vi mộ, rừng Tậu Sứ, KDC Khê Khẩu. Mộ cụ tổ ngành 3 được xây dựng tại vườn Trình sứ và Cửa Làng sứ, KDC Khê Khẩu. Mộ cụ Đồng Bá Tập được xây dựng tại xóm Giáp Sứ, KDC Khê Khẩu.
Gia phả cũ của dòng họ đã bị thất lạc trong chiến tranh, nay không còn nữa. Gia phả họ Đồng Bá khôi phục lần đầu vào năm 2000. Gia phả hiện nay được xây dựng, bổ sung, cập nhập và thực hiện năm 2010. Dòng họ đã xây dựng được sơ đồ dòng họ 5 đời đầu tiên.
Để duy trì tôn ty trật tự, lễ giáo gia phong, giáo dục các thành viên trong họ giữ gìn đoàn kết, không có các hành vi vi phạm pháp luật, giữ gìn an ninh thôn xóm, thực hiện tốt luật hôn nhân và gia đình dòng họ đã thống nhất xây dựng Quy ước dòng họ từ năm 1983 và đã được UBND xã Văn Đức chấp thuận và đồng ý cho thực hiện.
Theo truyền ngôn của các cụ kể lại cho đến ngày nay thì dòng họ Đồng Bá luôn có truyền thống đoàn kết gắn bó keo sơn, cần cù giản dị, siêng năng chăm chỉ lao động sản xuất, thẳng thắn, trung thực, luôn chấp hành nghiêm phép nước lệ làng được nhân dân tín nhiệm, chính quyền tin cậy. Mặc dù bản danh lúc đó đất rộng người thưa nhưng các con cháu đều sống quây quần gắn bó bên nhau nhằm “tối lửa tắt đèn” giúp đỡ bảo vệ cho nhau, chống kẻ gian và giặc cướp phá. Dòng họ trải qua 4 thế kỉ 3 thời đại, do có bản tính tốt đẹp nên người trong họ đã được tin cậy giao giữ nhiều chức vụ quan trọng trong bộ máy chính quyền địa phương.
Thời kỳ phong kiến dòng họ có nhiều người giữ các chức vụ quan trọng trong chính quyền cơ sở như xã cụ Đồng Bá Tặng, Đồng Bá Hiệp, Đồng Bá Ngư, Đồng Bá Ngự, Đồng Bá Tựa nguyên giữ chức Lý trưởng; cụ Đồng Bá Y nguyên giữ chức Tân chỉ; cụ Đồng Bá Quỳnh nguyên giữ chức Thứ chỉ; cụ Đồng Bá Thiêm nguyên giữ chức Trưởng bạ; cụ Đồng Bá Sào nguyên giữ chức Thư ký,...

Dòng họ có 10 người là các đồng chí lão thành cách mạng. Trong 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mĩ dòng họ đã có 52 người đi bộ đội tham gia chiến đấu bảo vệ tổ quốc (11 người là sĩ quan, 41 người là hạ sĩ quan), trong đó có:
+ 1 bà mẹ Việt Nam anh hùng: Mẹ Dương Thị Đài (1911-1950), là vợ cụ Đồng Bá Rĩ có 3 con là Đồng Bá Hoa, Đồng Bá Gáy và Đồng Bá Tám là liệt sĩ.
+ 12 người hy sinh vì tổ quốc.
+ 06 người là thương binh, bệnh binh, 01 người là nạn nhân chất độc màu da cam.
Tính đến nay, dòng họ trên 50 người là đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam trong đó có nhiều người được truy tặng huy hiệu 30 năm, 40 năm, 50 năm, 60 năm, 65 năm tuổi Đảng. Dòng họ có nhiều người được Đảng, Nhà nước trao tặng nhiều huân chương các loại. Là dòng họ lớn trong làng, có uy tín trong các dòng họ. Mà khi có việc hệ trọng trong việc xây dựng quê hương làng xóm dòng họ đều tích cực tham gia bàn bạc đóng góp ý kiến và thực hiện.
Trưởng họ hiện nay là ông Đồng Bá Trận, Chủ tịch Hội đồng gia tộc là ông Đồng Bá Binh. Hiện nay, dòng họ có nhiều thành viên ưu tú giữ nhiều chức vụ quan trọng trong các cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức, tiêu biểu như:
Trong quân đội, công an có:
+ Đại tá Đồng Bá Tường, Lữ trưởng Lữ đoàn Phòng không 241 (Quân đoàn 1).
+ Thượng tá Đồng Bá Sáng, Lữ đoàn Pháo binh 454, Quân khu 3.
+ Trung tá Đồng Bá Đáp, Công an tỉnh Hải Dương.
+ Đại úy Đồng Bá Dũng, Công an tỉnh Hải Dương.
+ Trung úy Đồng Bá Huệ, Lữ đoàn Tăng thiết giáp 405, Quân khu 3.
+ Đại úy Đồng Bá Ngọc, Công an tỉnh Hải Dương.
+ Đại úy Đồng Bá Tuấn, Học viên Chính trị, Bộ Quốc phòng.
Trong cơ quan chính quyền các cấp
+ Tiến sĩ Đồng Bá Hướng, nguyên Vụ trưởng Vụ thống kê Dân số và Lao động –Tổng cục thống kê, Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
+ Ông Đồng Bá Nhu, nguyên Chủ tịch xã Văn Đức giai đoạn 01/1951-12/1953.
+ Ông Đồng Bá Quân, nguyên Phó Chủ tịch UBND xã Văn Đức.
+ Ông Đồng Bá Đại, nguyên Chủ tịch UBND xã Văn Đức, giai đoạn 10/1981-9/1984; nguyên Bí thư Đảng ủy xã Văn Đức, giai đoạn 9/1982-12/1985.
+ Ông Đồng Bá Đoán, nguyên Chủ tịch UBND xã Văn Đức, giai đoạn 12/1989-2/1996.
+ Ông Đồng Bá Đoán, Bí thư Đảng ủy phường Văn Đức, thành phố Chí Linh.
+ Thạc sĩ Đồng Bá Long, Phó Giám đốc Trung tâm Đăng ký Sử dụng đất thành phố Chí Linh.
+ Ông Đồng Bá Thủ, nguyên Chủ nhiệm HTX Văn Đức.
+ Ông Đồng Bá Minh, cán bộ địa chính phường Văn Đức.
+ Ông Đồng Bá Định, cán bộ địa chính phường Văn Đức.
+ Ông Đồng Bá Cánh, nguyên Chỉ huy trưởng Quân sự phường Văn Đức.
+ Ông Đồng Bá Hùng, Chỉ huy trưởng Quân sự phường Văn Đức.
Trong các công ty, xí nghiệp:
+ Ông Đồng Bá Châm, Nguyên Giám đốc Ban quản lý chợ Hạ Long 1 + Hạ Long 2.
+ Ông Đồng Bá Giảng, Giám đốc Công ty TNHH Hữu Bình.
+ Ông Đồng Bá Phóng, Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Việt Hòa, Quảng Ninh.
+ Bà Đồng Thị Xây, Kế toán trưởng Bưu điện huyện Chí Linh.

Tác giả bài viết: Đồng Bá Tuyến